DEX is de afkorting van “Decentralized Exchange” – oftewel een gedecentraliseerde beurs. Een gedecentraliseerde beurs is een online marktplaats waar twee partijen onderling cryptocurrencies kunnen verhandelen. Hierbij is er geen tussenkomst nodig van een derde partij. Een DEX vervangt de tussenpersoon bij een transactie door gebruik te maken van slimme contracten op de blockchain.
Gecentraliseerde beurzen (CEX), zijn online handelsplatformen die kopers en verkopers matchen via een orderboek. Partijen als Kraken of Binance zijn bijvoorbeeld een CEX. Doorgaans is een CEX makkelijker in gebruik, en daarom ook populairder.
Een gedecentraliseerde exchange (DEX), zoals PancakeSwap of Uniswap, wordt aangedreven door slimme contracten waarmee handelaren het ene token voor het andere kunnen wisselen, waarbij alle transacties zichtbaar zijn op de blockchain. Een DEX vereist meer technische kennis en is daardoor minder geschikt voor de beginnende handelaar.
Traditionele financiële transacties zijn van oorsprong ondoorzichtig. Wanneer je geld overboekt van de ene naar de andere bank moet je erop vertrouwen dat de bank het juiste doet. In de meeste gevallen gaat dit goed, maar wanneer een transactie wordt geweigerd en wordt teruggeboekt kan het meerdere dagen duren voordat het bedrag terug wordt gestort op je rekening. In de tussentijd heb je geen inzicht waar het geld is en je kan de transactie verder niet volgen.
Een DEX biedt volledige transparantie in het geldverkeer. Wanneer er een transactie wordt gedaan is deze voor altijd terug te zien op de blockchain, wat geldt als het ultieme bewijsstuk. Een ander voordeel van een DEX is dat de transacties onderling plaatsvinden en niet langs een derde partij gaan.
Hoewel er geen gebruik wordt gemaakt van een derde partij bij een DEX zijn er toch kosten verbonden aan het gebruik. DEX-gebruikers moeten doorgaans twee soorten vergoedingen betalen: netwerkkosten en handelskosten. De netwerkkosten zijn niet voor de DEX maar om de transactie over het netwerk te versturen – ook wel de gas fee genoemd.
Handelsvergoedingen zijn voor het onderliggende protocol, de liquiditeitsverschaffers of de tokenhouders. Deze kosten verschillen per protocol.
Uniswap brengt bijvoorbeeld voor elke transactie liquiditeitskosten in rekening. Deze vergoeding wordt verdeeld onder de liquiditeitsverschaffers van de pool. Voorheen was dit een vast tarief van 0,3%, maar sinds de release van Uniswap V3 worden de kosten bepaald op basis van de volatiliteit van de liquiditeitspool.
Handelen in cryptovaluta’s is nooit zonder risico, dat geldt dus ook voor het gebruik van een DEX. Een DEX heeft behalve de standaard volatiliteitsrisico’s waarbij je inleg kan minderen in waarde, ook een aantal DEX-specifieke risico’s. Een DEX is decentraal, er is niemand die aansprakelijk kan worden gesteld als er iets fout gaat. Bij het verwerken van een transactie moet er worden vertrouwd op het smart-contract. Hoewel blockchains als zeer veilig worden beschouwd voor het uitvoeren van transacties biedt het geen garanties. De codekwaliteit van een smart-contract is afhankelijk van het team dat het heeft ontwikkeld.
Bugs, hacks en andere kwetsbaarheden kunnen optreden in een smart-contract waardoor je als DEX-gebruiker doorgaans meer risico loopt op het verliezen van je geld.
Een ander groot risico van een decentrale beurs is het aanbod. Op veel DEX’en kan iedereen een token en een markt creëren zonder toestemming. Bij een centrale beurs wordt iedere token of coin die wordt toegevoegd gescreend. Alle factoren worden bekeken voordat een munt wordt toegevoegd aan het aanbod. Bij een DEX loop je dus meer risico op het kopen van een waardeloze token. Het is daarom belangrijk om goed onderzoek te doen naar een token voordat je deze koopt – met extra aandacht voor nieuwe tokens.
